Indira Ekadashi 2025: १७ सप्टेंबर रोजी इंदिरा एकादशी, जाणून घ्या पूजा पद्धत, महत्त्व आणि कथा

सनातन धर्मात, भगवान विष्णूच्या पूजेसाठी एकादशी तिथी सर्वोत्तम मानली जाते. वर्षभर येणाऱ्या २४ एकादशींपैकी प्रत्येक एकादशीचे स्वतःचे विशेष महत्त्व आहे. यापैकी, भाद्रपद महिन्यातील कृष्ण पक्षात येणारी इंदिरा एकादशी ही पूर्वजांच्या मुक्ती आणि मोक्षासाठी विशेष मानली जाते. पंचांगानुसार, यावेळी १७ सप्टेंबर रोजी एकादशी तिथी साजरी केली जाईल, अशा परिस्थितीत, १७ तारखेलाच एकादशी व्रत आणि श्राद्ध केले जाईल. शास्त्रांनुसार, हे व्रत केल्याने पितृदोष संपतो, पूर्वजांच्या आत्म्याला शांती मिळते आणि उपवास करणाऱ्या व्यक्तीला विष्णुधाम देखील प्राप्त होतो, असे धार्मिक ग्रंथांमध्ये म्हटले आहे. जर कोणताही पूर्वज पापकर्मांमुळे नरकात किंवा नीच योनीत असेल तर त्याला या व्रताने मोक्ष मिळतो. पद्मपुराणानुसार, या एकादशीला केलेल्या उपवासाचे आणि दानाचे फळ पितरांना समर्पित केल्याने त्यांना मोक्ष मिळतो आणि ते वैकुंठ लोकात जातात. हा व्रत करणाऱ्या व्यक्तीच्या सात पिढ्यांपर्यंतच्या पूर्वजांना समाधान मिळते.

उपवासाची पद्धत आणि नियम

या दिवशी सकाळी स्नान करून उपवासाची प्रतिज्ञा घ्या आणि भगवान विष्णूचे रूप असलेल्या शालिग्रामची पूजा करा. त्यांना पंचामृत आणि गंगाजलाने स्नान घाला आणि चंदन, फुले, तुळशीची पाने आणि भोग अर्पण करा. दिवसभर हरिचे नाव घ्या, आळस सोडून द्या आणि पितरांच्या समाधानासाठी श्राद्ध करा. द्वादशीला भगवान पद्मनाभाची पूजा करा, ब्राह्मणांना भोजन द्या आणि दक्षिणा द्या, नंतर स्वतः अन्न खा.

पूर्वजांच्या उद्धारात विशेष परिणाम

इंदिरा एकादशीच्या दिवशी केलेले व्रत केवळ जिवंत व्यक्तीलाच लाभत नाही तर मृत पूर्वजांच्या आत्म्यालाही दुःखातून मुक्त करते आणि त्यांना वैकुंठात घेऊन जाते. शास्त्रांनुसार, या व्रतामुळे यमलोकाचे यातना सहन करावे लागत नाहीत आणि पितृदोषापासून मुक्तता मिळते. म्हणूनच या एकादशीला श्राद्ध पक्षाची सर्वोत्तम तिथी मानली जाते.

इंदिरा एकादशीची कथा

सतयुगात, महिष्मतीपुरीचा राजा इंद्रसेन धार्मिक आणि भगवान विष्णूचा भक्त होता. एके दिवशी देवऋषी नारदांनी त्यांना सांगितले की त्यांचे वडील यमलोकात व्रत मोडल्यामुळे दुःखी आहेत. त्यांना त्यांच्या पूर्वजांच्या उद्धारासाठी इंदिरा एकादशीचे व्रत करण्याचा संदेश मिळाला. राजाने विधीनुसार व्रत केले आणि त्यांच्या पूर्वजांना संतुष्ट केले, ज्यामुळे त्यांच्या वडिलांना विष्णूधाम प्राप्त झाला. अखेर, राजा इंद्रसेननेही त्यांच्या जीवनानंतर स्वर्ग प्राप्त केले.