२०२५ च्या बिहार विधानसभा निवडणुकीच्या निकालांनी राष्ट्रीय जनता दल (आरजेडी) आणि महाआघाडीला मोठा धक्का दिला आहे. निर्णायक निकालांसमोर मुख्यमंत्रीपदाचे उमेदवार तेजस्वी यादव यांचा "तेज" आणि "बदल" चा नारा फिका पडला आहे. एनडीए स्पष्ट बहुमताकडे वाटचाल करत असताना, आरजेडी आणि काँग्रेस त्यांच्या मागील कामगिरीपेक्षा खूपच मागे पडले आहेत.
या निराशाजनक कामगिरीमागे अनेक कारणे आहेत, ज्यात लालू कुटुंबातील अंतर्गत कलह आणि तेज प्रताप यादव यांचा आश्चर्यकारक निवडणूक कामगिरी यांचा समावेश आहे.
१. तेजस्वी यादव यांचा "तेज" का कमी झाला? तेजस्वी यादव यांनी त्यांच्या निवडणूक सभांमध्ये प्रचंड गर्दी केली आणि "१० लाख नोकऱ्या" देण्याच्या आश्वासनावर निवडणूक लढवली, परंतु हा "वेग" जागांमध्ये रूपांतरित झाली नाही. यामागील मुख्य कारणे अशी आहेत:
विश्वासाचा संकट ('जंगल राज'ची भीती): भारतीय जनता पक्ष (भाजप) आणि जनता दल युनायटेड (जेडीयू) यांनी 'जंगल राज' परत येण्याची भीती निर्माण करून मतदारांना एकत्र केले. लालू यादव यांची तुरुंगवास आणि आरजेडीच्या भूतकाळातील प्रतिमेमुळे अनेक अत्यंत मागास आणि मध्यमवर्गीय मतदार एनडीएशी जोडले गेले.
जुन्या मित्रपक्षांवर अतिरेकी अवलंबून राहणे: आरजेडी ईबीसी आणि महादलितांमध्ये मजबूत पाया निर्माण करण्यात अयशस्वी ठरली. ते अजूनही प्रामुख्याने एमवाय (मुस्लिम-यादव) आघाडीवर अवलंबून होते, तर नितीश कुमार यांनी ईबीसी आणि महिलांमध्ये मजबूत पकड कायम ठेवली.
काँग्रेसची निराशाजनक कामगिरी: काँग्रेस महाआघाडीतील सर्वात कमकुवत दुवा असल्याचे सिद्ध झाले. ६१ जागा लढवूनही, ते फक्त ६-१४ जागांवर आघाडीवर राहू शकले. काँग्रेस आपली मते आरजेडीकडे हस्तांतरित करण्यात अयशस्वी ठरली, ज्यामुळे महाआघाडीच्या विजयाच्या शक्यतांना मोठा फटका बसला.
नितीश कुमार यांची 'महिला घटक' वर पकड: नितीश कुमार यांनी महिला मतदारांमध्ये त्यांची प्रतिमा कायम ठेवली. दारूबंदी, सायकल योजना आणि पंचायती राजमधील आरक्षण यासारख्या उपाययोजनांमुळे महिलांमध्ये त्यांचा विश्वास कायम राहिला, ज्यांनी एनडीएच्या बाजूने निर्णायक मतदान केले.
तेजस्वी यादव यांचा स्वतःच्या जागेवरचा संघर्ष: सुरुवातीच्या ट्रेंडमध्ये राघोपूर विधानसभा जागेवर त्यांच्या प्रतिस्पर्ध्यापेक्षा मागे पडल्यानंतर, तेजस्वी यादव यांना कठीण लढाईनंतरच आघाडी घेता आली. त्यांच्या स्वतःच्या राजकीय केंद्रातील हा संघर्ष संपूर्ण राज्यात त्यांच्या लोकप्रियतेवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करतो.
तेजप्रताप यादव यांची काय स्थिती आहे? लालू यादव यांचे मोठे पुत्र तेजप्रताप यादव यांच्या निवडणूक कामगिरीमुळे महाआघाडीसाठी एक वेगळीच लाजिरवाणी स्थिती निर्माण झाली आहे. तेजप्रताप यादव यांनी त्यांचा नवीन पक्ष, जनशक्ती जनता दल (जेजेडी) स्थापन केला आणि महुआ विधानसभा मतदारसंघातून निवडणूक लढवली.
आश्चर्यकारक कामगिरी: सुरुवातीच्या ट्रेंडमध्ये, तेजप्रताप यादव महुआ मतदारसंघात चौथ्या क्रमांकावर आहेत. त्यांना त्यांच्या स्वतःच्या पक्षाचे (आरजेडी) उमेदवार आणि एलजेपी (रामविलास पासवान) उमेदवार या दोघांपेक्षा कमी मते मिळाली.
कौटुंबिक कलह: तेजप्रताप यांच्या या निर्णयामुळे लालू कुटुंबातील कलह उघड झाला आहे. त्यांचे स्वतंत्रपणे निवडणूक लढवणे आणि चौथ्या क्रमांकावर येणे यामुळे कुटुंबाच्या ऐक्यावर गंभीर सावली पडते आणि राजद कार्यकर्त्यांनाही गोंधळात टाकते.
२०२५ च्या बिहार निवडणुकीत तेजस्वी यादव यांचे "तेज" कमी होण्याची मुख्य कारणे म्हणजे एनडीएने जाती आणि विकासाचे यशस्वी संतुलन राखले नाही, काँग्रेसची निराशाजनक कामगिरी आणि महाआघाडीतील अंतर्गत कलह. तेजस्वी यांचे तरुणांचे आकर्षण आणि नोकऱ्यांचे आश्वासन जेडीयूच्या स्थापित सुशासन मॉडेल आणि भाजपच्या मजबूत संघटनेसमोर पुरेसे समर्थन मिळवू शकले नाहीत. तेजप्रताप यादव यांचे स्वतंत्रपणे निवडणूक लढवणे आणि त्यांची आश्चर्यकारक कामगिरी कुटुंबाच्या ऐक्यावर गंभीर सावली पडते.
